Màng RO giữ vai trò then chốt trong hệ thống thẩm thấu ngược, quyết định đến chất lượng nước sau lọc. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, hiện tượng tắc nghẽn màng RO là vấn đề thường gặp, ảnh hưởng đến công suất và độ an toàn của nguồn nước. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ nguyên nhân, cách nhận biết và xử lý khi màng lọc RO bị tắc một cách khoa học, hiệu quả.
Màng lọc RO là gì? Vì sao dễ bị tắc?
Màng lọc RO (Reverse Osmosis) là loại màng bán thấm, có kích thước khe lọc siêu nhỏ (0.0001 micron), có khả năng loại bỏ đến 99.7% vi khuẩn, kim loại nặng, tạp chất và các chất hòa tan khác trong nước.
Tuy nhiên, do đặc tính lọc tinh như vậy nên màng RO rất dễ bị nghẹt nếu:
- Nguồn nước đầu vào chưa được tiền xử lý tốt.
- Không súc rửa định kỳ.
- Chạy vượt công suất thiết kế.
- Hệ thống không có thiết bị chống cáu cặn, lọc cặn thô hoặc than hoạt tính.
Dấu hiệu nhận biết màng lọc RO bị tắc
Việc phát hiện sớm màng RO bị tắc sẽ giúp bạn có phương án xử lý kịp thời, tránh hỏng hệ thống. Một số dấu hiệu dễ nhận biết:
- Nước tinh khiết chảy ra yếu hoặc gần như không có.
- Áp suất trong hệ thống tăng bất thường.
- Nước thải ra nhiều hơn nước tinh khiết.
- Máy bơm hoạt động liên tục, có tiếng ồn lạ.
- Chất lượng nước đầu ra không đạt tiêu chuẩn, có mùi hoặc vị lạ.
- Với hệ thống có vi điều khiển, thường có cảnh báo lưu lượng/thời gian hoạt động bất thường.
Xem thêm: Các loại hóa chất rửa màng lọc RO
Các dạng tắc nghẽn màng RO phổ biến
Tình trạng màng lọc RO bị tắc có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, tuy nhiên về mặt kỹ thuật, các dạng tắc nghẽn thường được phân loại thành 3 nhóm chính:
1. Scaling – Đóng cặn vô cơ
Đóng cặn vô cơ (scaling) xảy ra khi các khoáng chất như Ca²⁺, Mg²⁺, Fe²⁺ kết tủa do thay đổi áp suất hoặc pH, rồi kết dính lên bề mặt màng RO. Nguồn nước giếng khoan, nước cứng không được xử lý làm mềm là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.
Scaling xảy ra khi các khoáng chất hòa tan trong nước như canxi, magie, sắt, mangan… kết tủa và bám lên bề mặt màng RO. Tình trạng này thường gặp khi:
- Nguồn nước đầu vào là nước cứng (giếng khoan, nước máy chưa xử lý).
- Không sử dụng hóa chất chống cáu cặn (antiscalant).
- Không có thiết bị làm mềm nước trước màng.
Tác hại: Tăng áp lực đầu vào, giảm lưu lượng nước sạch, làm rách màng nếu không xử lý kịp thời.
2. Fouling – Màng lọc RO bị tắc do bám bẩn hữu cơ và chất rắn lơ lửng
Fouling là hiện tượng các chất rắn không hòa tan (bụi, bùn, đất, cát), dầu mỡ, chất hữu cơ hoặc hóa chất hoạt động bề mặt tích tụ trên màng. Hiện tượng này xuất hiện khi:
- Nước máy nhiễm clo dư, chất hoạt động bề mặt.
- Nguồn nước bề mặt chưa qua lọc thô.
- Môi trường chứa dầu công nghiệp, mỡ động thực vật.
Tác hại: Giảm hiệu quả lọc, gây mất áp lực, làm biến đổi tính chất bề mặt màng.
3. Biofouling – Ô nhiễm sinh học do vi khuẩn, nấm mốc
Biofouling xảy ra khi vi sinh vật phát triển, tạo màng sinh học (biofilm) bám lên màng lọc. Đây là dạng tắc khó xử lý nhất, thường xảy ra nếu:
- Hệ thống không khử trùng đầu nguồn.
- Không súc rửa định kỳ.
- Nhiệt độ và dinh dưỡng trong nước phù hợp cho vi khuẩn phát triển.
Tác hại: Gây nghẹt màng nhanh chóng, ăn mòn màng, tạo mùi trong nước, làm giảm tuổi thọ màng RO đáng kể.
Nguyên nhân khiến màng RO bị tắc
Việc hiểu rõ nguyên nhân gây tắc giúp bạn có hướng xử lý và phòng ngừa hiệu quả hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây tắc màng RO:
- Thiếu hệ thống tiền xử lý: Không có lọc cặn, lọc than hoạt tính, làm mềm nước.
- Không vệ sinh định kỳ: Màng RO không được rửa hóa chất đúng chu kỳ.
- Chọn sai loại màng: Dùng màng không phù hợp với áp lực, nhiệt độ, lưu lượng của hệ thống.
- Nước đầu vào kém chất lượng: Nhiều chất rắn, vi khuẩn, kim loại nặng, clo dư…
- Không có hóa chất chống cáu cặn (antiscalant).
Cách xử lý khi tắc màng lọc RO
Khi phát hiện màng lọc RO bị tắc, tùy theo nguyên nhân sẽ có phương pháp xử lý khác nhau. Bạn hãy xử lý theo trình tự sau:
1. Ngừng hệ thống và kiểm tra áp suất
Đo áp lực đầu vào và đầu ra. Nếu chênh lệch áp lớn bất thường (ví dụ ≥2 bar), màng RO đã bị nghẹt.
2. Rửa màng RO bằng hóa chất định kỳ chuyên dụng (Cleaning in Place – CIP)
- Với scaling: dùng hóa chất tẩy cặn có pH kiềm.
- Với fouling: dùng hóa chất trung tính hoặc axit yếu.
- Với biofouling: dùng dung dịch diệt khuẩn (chlorine hoặc hydrogen peroxide).
Lưu ý: Cần tuân thủ liều lượng, thời gian và quy trình súc rửa theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Việc rửa màng RO cần thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, lưu ý thời gian, nồng độ và hướng dẫn rửa để tránh làm rách màng.
3. Thay thế nếu màng lọc RO bị tắc quá nặng
Nếu đã súc rửa hóa chất mà hiệu suất không cải thiện, lưu lượng và chất lượng nước vẫn không phục hồi, hoặc màng bị rách, thủng thì cần thay thế màng RO mới.
4. Kiểm tra và nâng cấp hệ thống tiền xử lý
Xét nghiệm nguồn nước và xem lại quy trình tiền xử lý để điều chỉnh cho phù hợp.
- Gắn thêm cột lọc cặn, lọc than hoạt tính.
- Sử dụng thiết bị chống cáu cặn (Antiscalant).
- Gắn cảm biến cảnh báo lưu lượng để phát hiện sớm sự cố.
Cách phòng ngừa tắc màng lọc RO
Để màng RO hoạt động bền bỉ, các đơn vị sử dụng cần:
- Lắp hệ thống tiền xử lý đầy đủ: Lọc đa tầng, than hoạt tính, làm mềm nước (nếu cần).
- Vệ sinh định kỳ bằng cách súc rửa rửa màng RO bằng hóa chất 3–6 tháng/lần.
- Theo dõi áp lực – lưu lượng nước thường xuyên để kịp thời phát hiện bất thường.
- Sử dụng hóa chất chống cáu cặn đúng liều lượng, theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Khử trùng nguồn nước để ngăn ngừa vi sinh vật phát triển.
- Lựa chọn màng RO chính hãng có chất lượng tốt như DOW, Hydranautics, Toray, Dupont.
Khi nào nên nhờ đơn vị kỹ thuật chuyên nghiệp xử lý màng lọc RO bị tắc?
Nếu hệ thống RO của bạn đang hoạt động cho nhà máy, bệnh viện, phòng thí nghiệm hoặc ngành thực phẩm – dược phẩm, việc xử lý màng RO bị tắc nên được thực hiện bởi kỹ sư chuyên môn. KaT Solution là đơn vị nhiều năm kinh nghiệm trong xử lý sự cố màng lọc RO cho doanh nghiệp trên toàn quốc.
Chúng tôi cung cấp:
- Dịch vụ CIP màng RO tận nơi.
- Tư vấn, nâng cấp hệ thống lọc.
- Thay màng RO chính hãng có CO/CQ đầy đủ.
- Đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp hỗ trợ kiểm tra và lắp đặt tận nơi.
Kết luận
Màng lọc RO bị tắc là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể xử lý và phòng ngừa nếu có quy trình vận hành – bảo trì hợp lý. Việc phát hiện sớm, rửa hóa chất đúng cách và lựa chọn đơn vị kỹ thuật uy tín sẽ giúp màng RO của doanh nghiệp bạn duy trì hiệu suất lọc ổn định, kéo dài tuổi thọ hệ thống và tiết kiệm chi phí.
Việc tắc nghẽn màng RO có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể ngăn ngừa nếu người vận hành tuân thủ đúng quy trình bảo trì – vận hành. Để đảm bảo hệ thống lọc nước hoạt động ổn định lâu dài, hãy chủ động kiểm tra và xử lý màng lọc định kỳ hoặc tìm đến đơn vị kỹ thuật có chuyên môn như KaT Solution.
Khi cần hỗ trợ xử lý tắc màng lọc RO hoặc tư vấn cải tạo hệ thống lọc nước, đừng ngần ngại liên hệ KaT Solution – chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong mọi giải pháp xử lý nước sạch hiệu quả, bền vững.
